Sỏi Thận: Nguyên nhân, Triệu chứng & Cách điều trị hiệu quả

Bài viết được biên soạn bởi Bác sĩ Chuyên khoa I Mai Văn Lực – Khoa phẫu thuật Thận – Tiết niệu & Nam học, Bệnh viện E với hơn 15 năm kinh nghiệm.

Sỏi thận là một trong những bệnh lý đường tiết niệu phổ biến nhất, ảnh hưởng đến chất lượng sống của hàng triệu người. Cảm giác đau đớn dữ dội do cơn đau quặn thận hay những lo lắng về biến chứng nguy hiểm là điều mà không ai mong muốn. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của y học hiện đại, bệnh lý sỏi thận hoàn toàn có thể được chẩn đoán sớm, điều trị sỏi thận hiệu quả và phòng ngừa tái phát.

Bài viết này, BS.CKI Mai Văn Lực sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn toàn diện và chi tiết nhất về bệnh lý sỏi thận – từ những viên sỏi nhỏ âm thầm hình thành cho đến các phương pháp điều trị tiên tiến nhất hiện nay.

1. Sỏi thận là gì? Các loại sỏi thận thường gặp

Sỏi thận (tên khoa học là Nephrolithiasis) là những tinh thể rắn được hình thành từ sự kết tinh của các khoáng chất và muối có trong nước tiểu. Khi nồng độ các chất này vượt quá ngưỡng bão hòa, chúng sẽ lắng đọng, kết tụ lại với nhau và tạo thành sỏi ngay tại thận. Kích thước sỏi có thể từ rất nhỏ như hạt cát đến lớn bằng quả bóng gôn.

Sỏi có thể tồn tại âm thầm trong thận mà không gây triệu chứng, nhưng cũng có thể di chuyển xuống các bộ phận khác của đường tiết niệu (niệu quản, bàng quang) và gây ra những cơn đau dữ dội, tắc nghẽn và nhiễm trùng.

Có 4 loại sỏi thận chính:

• Sỏi Canxi (Calcium stones): Đây là loại phổ biến nhất, chiếm khoảng 80% các trường hợp theo hướng dẫn của Hội Tiết niệu Châu Âu. Sỏi thường ở dạng canxi oxalat hoặc canxi photphat.
• Sỏi Axit Uric (Uric acid stones): Thường gặp ở nam giới và những người có chế độ ăn giàu purin (nội tạng động vật, thịt đỏ), người bị bệnh gout.
• Sỏi Struvite (Sỏi nhiễm trùng): Loại sỏi này hình thành do nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát nhiều lần và có thể phát triển rất nhanh.
• Sỏi Cystine: Đây là loại sỏi hiếm gặp, chủ yếu do rối loạn di truyền.

2. Nguyên nhân gây sỏi thận

Sỏi thận không hình thành từ một nguyên nhân duy nhất mà là kết quả của sự kết hợp nhiều yếu tố. Việc hiểu rõ các nguyên nhân sỏi thận là chìa khóa để phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Các yếu tố nguy cơ chính bao gồm việc uống không đủ nước, chế độ ăn uống không cân bằng (quá nhiều muối, đường, protein), yếu tố di truyền, tình trạng béo phì và một số bệnh lý nền.

Để tìm hiểu sâu hơn về những thói quen hàng ngày có thể là nguyên nhân sỏi thận, mời bạn đọc bài viết chi tiết: Nguyên nhân gây Sỏi thận: 4 Thói quen hàng ngày bạn không ngờ tới

3. 8 Triệu chứng sỏi thận không thể bỏ qua

Nhiều viên sỏi nhỏ có thể tồn tại trong thận mà không gây ra bất kỳ dấu hiệu sỏi thận nào. Triệu chứng thường chỉ xuất hiện khi sỏi bắt đầu di chuyển hoặc gây tắc nghẽn. Việc nhận biết sớm các triệu chứng sỏi thận này là cực kỳ quan trọng.

1. Đau dữ dội ở lưng, hông: Cơn đau quặn thận điển hình, đau từng cơn, đột ngột và dữ dội.
2. Đau hoặc buốt khi đi tiểu.
3. Tiểu ra máu: Nước tiểu có màu hồng, đỏ hoặc nâu.
4. Nước tiểu đục hoặc có mùi hôi.
5. Tiểu gấp, tiểu nhiều lần nhưng lượng nước tiểu ít.
6. Buồn nôn và nôn.
7. Sốt và ớn lạnh (nếu có nhiễm trùng).
8. Cảm giác mót tiểu liên tục.

Các triệu chứng này có thể dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Đọc ngay bài viết phân tích sâu hơn để nhận biết chính xác: 8 Dấu hiệu Sỏi thận Cảnh báo Bạn cần đi khám ngay

4. Sỏi thận có nguy hiểm không? Khi nào cần gặp bác sĩ?

Câu hỏi sỏi thận có nguy hiểm không là nỗi lo của rất nhiều bệnh nhân. Mặc dù nhiều trường hợp sỏi thận nhỏ có thể tự đào thải ra ngoài, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, sỏi thận có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu: Có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết đe dọa tính mạng.
• Tắc nghẽn và ứ nước tại thận: Gây sưng, giãn đài bể thận.
• Suy giảm chức năng thận: Có thể dẫn đến suy thận mạn tính không hồi phục.

Bạn cần đến gặp bác sĩ ngay lập tức nếu có các dấu hiệu sau: Cơn đau dữ dội, đau kèm buồn nôn, sốt, ớn lạnh, thấy máu trong nước tiểu, hoặc gặp khó khăn khi đi tiểu.

5. Tổng quan các phương pháp điều trị sỏi thận hiện đại

Lựa chọn phương pháp điều trị sỏi thận phụ thuộc vào kích thước, vị trí, loại sỏi và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Y học hiện đại mang đến các phương pháp tán sỏi ít xâm lấn, hiệu quả cao và giúp bệnh nhân phục hồi nhanh chóng.

• Tán sỏi ngoài cơ thể (ESWL): Dùng sóng xung kích phá vỡ sỏi từ bên ngoài.
• Tán sỏi nội soi ngược dòng bằng ống soi mềm (RIRS): Dùng ống soi mềm qua đường tự nhiên, không vết mổ.
• Tán sỏi thận qua da (Mini-PCNL): Tạo đường hầm nhỏ từ lưng vào thận, hiệu quả cho sỏi lớn.
• Mổ nội soi sỏi thận: Áp dụng cho các trường hợp phức tạp.

Mỗi phương pháp đều có ưu và nhược điểm riêng. Để hiểu rõ hơn, mời bạn đọc bài viết: So sánh các phương pháp tán sỏi: Lựa chọn nào tốt nhất cho bạn?

6. Chế độ dinh dưỡng cho người bị sỏi thận

Dinh dưỡng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong cả việc điều trị và phòng ngừa sỏi thận. Nguyên tắc vàng là uống đủ nước, ít nhất 2-3 lít mỗi ngày. Bên cạnh đó, việc tìm hiểu sỏi thận nên ăn gì và sỏi thận kiêng gì là rất cần thiết.

Một thực đơn cụ thể sẽ giúp bạn dễ dàng tuân thủ hơn. Tham khảo ngay tại: Thực đơn cho người sỏi thận: Nên ăn gì, kiêng gì để bệnh không trở nặng?

7. Cách phòng ngừa sỏi thận tái phát hiệu quả

Sỏi thận là bệnh có tỷ lệ tái phát rất cao (khoảng 50% trong 5-7 năm). Do đó, áp dụng các biện pháp phòng ngừa sỏi thận là vô cùng cần thiết.

Cách phòng sỏi thận tái phát hiệu quả nhất bao gồm duy trì thói quen uống đủ nước, tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh, duy trì cân nặng hợp lý và tái khám định kỳ. Việc chăm sóc sau mổ sỏi thận đúng cách cũng góp phần quan trọng.

Đừng để sỏi thận quay trở lại. Tìm hiểu các biện pháp phòng ngừa chi tiết tại: 6 Cách phòng ngừa sỏi thận tái phát hiệu quả từ chuyên gia

Lời kết

Sỏi thận là một bệnh lý phức tạp nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu chúng ta có đủ kiến thức và sự đồng hành của một chuyên gia y tế đáng tin cậy. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích và toàn diện nhất.

Nếu bạn hoặc người thân đang có những dấu hiệu nghi ngờ hoặc cần tư vấn chuyên sâu về các phương pháp điều trị sỏi thận, đừng ngần ngại liên hệ với BS Mai Văn Lực để nhận được sự hỗ trợ tận tình và chính xác nhất.