Tổng quan về tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ nằm ở vùng chậu của nam giới, ngay dưới bàng quang và bao quanh niệu đạo (ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài). Chức năng chính của tuyến tiền liệt là sản xuất một phần của tinh dịch, chất lỏng giúp vận chuyển tinh trùng. Theo thời gian, tuyến tiền liệt có xu hướng lớn lên, một tình trạng được gọi là phì đại tuyến tiền liệt lành tính (BPH). BPH không phải là ung thư và không làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt, nhưng nó có thể gây ra các triệu chứng khó chịu ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nam giới.
Nguyên nhân gây phì đại tuyến tiền liệt
Nguyên nhân chính xác của phì đại tuyến tiền liệt (BPH) vẫn chưa được biết rõ, nhưng người ta cho rằng sự phát triển của tuyến tiền liệt có liên quan đến sự thay đổi nội tiết tố nam khi tuổi tác tăng lên. Cụ thể, sự gia tăng của dihydrotestosterone (DHT), một hormone được tạo ra từ testosterone, được cho là đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của BPH. Ngoài ra, các yếu tố di truyền và môi trường cũng có thể góp phần vào sự phát triển của tình trạng này.
Xem thêm: U phì đại lành tính tuyến tiền liệt là gì?
Triệu chứng của phì đại tuyến tiền liệt
Các triệu chứng của phì đại tuyến tiền liệt (BPH) có thể khác nhau ở mỗi người, nhưng chúng thường liên quan đến các vấn đề về tiểu tiện. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:
- Tiểu khó: Khó bắt đầu đi tiểu, dòng nước tiểu yếu hoặc ngắt quãng.
- Tiểu nhiều lần: Đi tiểu thường xuyên hơn bình thường, đặc biệt là vào ban đêm (tiểu đêm).
- Tiểu gấp: Cảm giác buồn tiểu đột ngột và không thể trì hoãn.
- Tiểu không hết: Cảm giác bàng quang vẫn còn nước tiểu sau khi đi tiểu.
- Đau hoặc khó chịu: Đau ở vùng bụng dưới, lưng hoặc háng.
- Rối loạn chức năng tình dục: Khó khăn trong việc đạt được hoặc duy trì sự cương cứng, giảm ham muốn tình dục.
Các triệu chứng này có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày, gây khó khăn trong công việc, giấc ngủ và các hoạt động xã hội. Do đó, việc chẩn đoán và điều trị sớm là rất quan trọng.
Chẩn đoán phì đại tuyến tiền liệt
Việc chẩn đoán phì đại tuyến tiền liệt (BPH) thường bắt đầu bằng việc đánh giá lịch sử bệnh sử và khám sức khỏe toàn diện. Các xét nghiệm và kiểm tra sau đây có thể được sử dụng để xác nhận chẩn đoán và loại trừ các tình trạng khác:
- Khám trực tràng bằng ngón tay (DRE): Bác sĩ sẽ kiểm tra tuyến tiền liệt bằng cách đưa một ngón tay vào trực tràng để đánh giá kích thước, hình dạng và độ mềm của tuyến.
- Xét nghiệm máu PSA (kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt): Xét nghiệm này đo lượng PSA trong máu. Mức PSA tăng cao có thể gợi ý BPH hoặc các vấn đề khác của tuyến tiền liệt, bao gồm cả ung thư.
- Xét nghiệm nước tiểu: Xét nghiệm này giúp phát hiện các dấu hiệu nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc các vấn đề khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự như BPH.
- Siêu âm tuyến tiền liệt: Siêu âm giúp đánh giá kích thước và hình dạng của tuyến tiền liệt, cũng như xác định các bất thường khác.
- Đo niệu dòng: Xét nghiệm này đo tốc độ dòng nước tiểu để đánh giá mức độ tắc nghẽn niệu đạo.
- Nội soi bàng quang: Một ống nội soi nhỏ có gắn camera được đưa vào niệu đạo để quan sát trực tiếp niệu đạo và bàng quang, giúp xác định các nguyên nhân khác gây ra các triệu chứng tiểu tiện.
Các phương pháp điều trị phì đại tuyến tiền liệt
Các phương pháp điều trị BPH có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, kích thước của tuyến tiền liệt và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Các lựa chọn điều trị bao gồm:
- Theo dõi tích cực: Đối với những trường hợp triệu chứng nhẹ, bác sĩ có thể chỉ định theo dõi định kỳ mà không cần can thiệp điều trị.
- Thuốc điều trị:
○ Thuốc chẹn alpha: Các thuốc này giúp thư giãn cơ trơn của tuyến tiền liệt và cổ bàng quang, làm giảm tắc nghẽn niệu đạo và cải thiện dòng nước tiểu.
○ Thuốc ức chế 5-alpha reductase: Các thuốc này giúp giảm kích thước tuyến tiền liệt bằng cách ức chế sự chuyển đổi testosterone thành DHT.
○ Kết hợp thuốc: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định kết hợp cả thuốc chẹn alpha và thuốc ức chế 5-alpha reductase để tăng hiệu quả điều trị.
- Các thủ thuật xâm lấn tối thiểu:
○ Cắt đốt nội soi tuyến tiền liệt (TURP): Một vòng dây điện nhỏ được đưa vào niệu đạo để loại bỏ mô tuyến tiền liệt gây tắc nghẽn.
○ Rạch tuyến tiền liệt (TUIP): Các vết rạch nhỏ được tạo ra ở cổ bàng quang và tuyến tiền liệt để mở rộng niệu đạo.
○ Nội soi đốt laser tuyến tiền liệt: Sử dụng năng lượng laser để loại bỏ mô tuyến tiền liệt.
○ Nội soi đốt bằng sóng cao tần: Sử dụng năng lượng sóng cao tần để làm nóng và loại bỏ mô tuyến tiền liệt.
- Phẫu thuật mở: Trong những trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật mở có thể được chỉ định để loại bỏ tuyến tiền liệt.
- Các biện pháp hỗ trợ:
○ Thay đổi lối sống: Tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng hợp lý, hạn chế rượu bia và caffeine.
○ Tập luyện cơ sàn chậu: Các bài tập này giúp tăng cường sức mạnh cơ sàn chậu, cải thiện khả năng kiểm soát tiểu tiện.
- Cấy ghép tự thân: Trong những trường hợp khó khăn do mô sẹo dính chặt, có thể thực hiện phẫu thuật cắt thận tự động bằng nội soi và thực hiện phẫu thuật cuối cùng.
Lời khuyên và lưu ý
- Nên đi khám bác sĩ nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến tuyến tiền liệt.
- Việc chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
- Nên tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ và duy trì lối sống lành mạnh.
Kết luận
Phì đại tuyến tiền liệt là một tình trạng phổ biến ở nam giới lớn tuổi, nhưng nó có thể được kiểm soát hiệu quả bằng các phương pháp điều trị thích hợp. Việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và các lựa chọn điều trị có thể giúp nam giới chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe của mình.
Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị u phì đại tuyến tiền liệt
